Symptomen
Burn-out symptomen
Burn-out symptomen en stressklachten die iemand ondervindt, kunnen zeer divers zijn. We zullen een overzicht geven van de symptomen en deze in 6 categorieën onder brengen. Fysieke stressklachten, uitingen in het gevoelsleven, mentale symptomen, veranderd gedrag op individueel niveau, op sociaal vlak en op het werk. Onderstaande lijst is niet uitputtend, maar geeft een goed overzicht van mogelijke burn-out symptomen en stressklachten.
Wat is burn-out?
Burn-out is een term die gebruikt wordt om werkgerelateerde emotionele uitputting te beschrijven. In de officiële medische definitie heeft het drie aspecten, namelijk: uitputting (fysiek en emotioneel), cynisme (gevoelens van distantie ten aanzien van werk en collega’s) en gevoelens van verminderde competentie (laag zelfbeeld en laag vertrouwen in eigen kunnen).
Sluit andere oorzaken uit
Burn-out heeft veel overlap met andere problemen als overspannenheid, depressie, surmenage, hyperesthetisch emotioneel syndroom, aanpassingsstoornis, neurasthenie, angst of chronisch stress syndroom. Er is een grote overlap van de burn-out symptomen met de symptomen van de andere problemen en vaak speelt stress een grote rol. Om zeker te weten dat er sprake is van een burn-out dienen andere ziektebeelden uitgesloten te worden. Tevens dient er te worden gekeken naar andere mogelijke oorzaken van de symptomen, zoals bijvoorbeeld de ziekte van Pfeiffer, Coeliakie, een erfelijke hartstoornis, bloedarmoede, fibromyalgie of een niet onderkende ziekte. Het is van groot belang om de symptomen zo nauwkeurig mogelijk in kaart te brengen bij het bezoek aan de huisarts. Hoe nauwkeuriger de eigen observatie, des te nauwkeuriger is de diagnose van de huisarts.
Burn-out en overspannenheid
Het belangrijkste verschil tussen burn-out en overspannenheid heeft te maken met het ontstaan van de klachten. Overspannenheid heeft een korte termijn oorzaak. De klachten zijn kort geleden ontstaan (tot 12 weken) door een aanwijsbare stressfactor (bijvoorbeeld verhuizing, verbroken relatie, verandering van baan of takenpakket).
Burn-out heeft daarentegen een langere aanloop (minimaal een jaar) en heeft vaak niet één duidelijke oorzaak. Er is een lange periode van roofbouw en grensoverschrijding aan de burn-out voorafgegaan. De klachten zijn er ook geleidelijk ingeslopen waardoor er langer door wordt gegaan tot er een druppel is die de emmer doet overlopen. De batterij is dan echt leeg en men kan echt niet meer.
Bij overspannenheid is de prognose voor herstel veel beter dan bij burn-out. Gemiddeld is een werknemer na 7 tot 10 weken weer (gedeeltelijk) aan het werk. Terwijl een burn-out gemiddeld 9 maanden duurt. Het is wel zaak om adequate maatregelen te nemen bij overspannenheid. Met de klachten door blijven lopen kan leiden naar een burn-out.
Burn-out en depressie
De symptomen en klachten bij burn-out en depressie komen grotendeels overeen. Bij beide is er onder meer sprake van lichamelijke klachten, somberheid, futloosheid, vermoeidheid, piekeren, concentratie en slaapproblemen. Een verschil is dat iemand met depressieve klachten vanuit lusteloosheid en somberheid het niet op kan brengen om iets te doen. Terwijl iemand met burn-out symptomen wel meer maar totaal geen energie heeft. Op het moment dat de energie terugkeert, zal die persoon ook weer dingen gaan ondernemen. Bij een depressie is de gemoedstoestand langdurig somber (meer dan 10 dagen achtereen), terwijl bij een burn-out meer sprake is van sombere momenten. Bij depressie zorgt er ook voor dat iemand niet meer kan genieten. De persoon ervaart gewoon niet meer het plezier wat er normaal werd ervaren. Iemand met een burn-out heeft niet de energie, maar kan nog wel degelijk genieten van ervaringen. Bovendien is er bij depressie sprake van geen zin meer hebben om verder te leven (al dan niet met suïcidale gedachten) en is dat geen symptoom van burn-out. Burn-out is (deels) werkgerelateerd en bij depressie hoeft dat helemaal niet het geval te zijn.
Langdurig aanhoudende burn-out klachten kunnen wel leiden tot een depressieve gedachten. Zeker als er geen goede behandeling en begeleiding is. Daarom is het zaak om de burn-out symptomen te herkennen, de burn-out klachten serieus te nemen en de juiste hulp in te schakelen.
-
Fysiek
- Maagpijn en/of maagzweren
- Opspelende darmen, winderigheid, diarree en misselijkheid
- Hoofdpijn
- Hyperventilatie
- Nek-, rug-, schouder- en gewrichtspijn
- Spierpijn, spierkramp en spierspanning
- Spanningsgevoel in de borst en/of benauwdheid
- Hartkloppingen of pijn in de hartstreek
- Verhoogde bloeddruk
- Verminderd libido
- Vaker plassen en een verhoogd gevoel van moeten plassen bij een relatief lege blaas
- Duizeligheid, wazig zicht en oorsuizen
- Prikkend gevoel in de huid
- Langdurige ontstekingen
- Vaker ziek en griepjes of verkoudheid die maar niet overgaat
- Slecht slapen of vermoeid wakker worden ondanks voldoende slaap
- Onvermogen om te ontspannen
- Chronisch gevoel van uitputting
-
Gevoelens
- Prikkelbaar en snel geïrriteerd
- Machteloosheid
- Uitgeput en vermoeid
- Futloos
- Ontevredenheid
- Grote stemmingswisselingen
- Snel emotioneel
- Overprikkeld
- Humeurig
- Hulpeloosheid
- Woede en wrok
- Achterdochtig
- Verslagenheid
- Angstig
- Gefrustreerd
- Opgejaagd
- Gevoel te falen en niet goed genoeg te zijn
-
Mentaal
- Vergeetachtigheid
- Verminderd overzicht
- Piekeren
- Verminderde concentratie
- Verminderd zelfvertrouwen
- Besluiteloosheid en moeite met het nemen van beslissingen
- Te veel gedachten en drukte in het hoofd
- Hartkloppingen of pijn in de hartstreek
- Verhoogde bloeddruk
- Verminderd libido
- Vaker plassen en een verhoogd gevoel van moeten plassen bij een relatief lege blaas
- Duizeligheid, wazig zicht en oorsuizen
- Prikkend gevoel in de huid
- Langdurige ontstekingen
- Vaker ziek en griepjes of verkoudheid die maar niet overgaat
- Slecht slapen of vermoeid wakker worden ondanks voldoende slaap
- Onvermogen om te ontspannen
- Chronisch gevoel van uitputting
-
Gedrag – Individueel
- Veel dingen tegelijk doen (multitasken) waarbij vaak dingen half worden gedaan
- Impulsiviteit
- Grote kans op misbruik van middelen (koffie, alcohol, medicatie, slaapmiddelen, tabak, drugs, veel of weinig eten, gokken, et cetera)
- Zenuwtrekjes
- Rusteloos
- Hyperactief afgewisseld met uitgeput zijn
- Onnodig risico’s nemen
- Woede uitbarstingen met agressief gedrag
- Emotionele uitbarstingen (woede of huilbui)
-
Gedrag – Sociaal
- Contacten vermijden
- Verminderde emotionele betrokkenheid
- Cynisme
- Conflicten
- Rusteloos
- Hyperactief afgewisseld met uitgeput zijn
- Onnodig risico’s nemen
- Woede uitbarstingen met agressief gedrag
- Emotionele uitbarstingen (woede of huilbui)
-
Gedrag – Op werk
- Verminderde productiviteit
- Verlaagde efficiëntie (hard werken en minder bereiken)
- Verminderde betrokkenheid en belangstelling
- Verlaagde kwaliteit van het geleverde werk,
- Verhoogd verzuim,
- Vaker ziek,
- Conflicten
- Cynisme
- Emotionele uitbarstingen (woede of huilbui)